Yılbaşında Evlerde Neden Daha Çok Sigorta Atar?

Yılbaşında Evlerde Neden Daha Çok Sigorta Atar?

Yılbaşı gecesi evler yalnızca kalabalık olmaz; elektrik açısından da yılın en yoğun anlarından birini yaşar. Normal bir günde sırayla çalışan cihazlar, yılbaşında aynı anda devreye girer. Üstelik bu yük artışı çoğu zaman fark edilmez. Ta ki sigorta atana kadar.

Bir anda kararan ışıklar, sessizleşen televizyon ve mutfaktan gelen “yine mi?” sesi…
Peki gerçekten sorun sigortada mı, yoksa sigorta bize bir şey mi anlatıyor?

 

Ev Elektriği “Ortalama Kullanım” Varsayımıyla Tasarlanır

Konut elektrik tesisatları, herkesin aynı anda tüm yüksek güçlü cihazları çalıştıracağı senaryoya göre tasarlanmaz. Projelerde çeşitlilik faktörü denen bir kabul vardır. Yani bazı cihazlar çalışırken bazılarının kapalı olacağı varsayılır.

Yılbaşı gecesi bu denge tamamen bozulur:

• Fırın çalışır
• Kettle devrededir
• Elektrikli ısıtıcı açıktır
• Yılbaşı ışıkları yanar

Bu tablo, elektrik tesisatının sınırlarını zorlar.

 

Asıl Problem Watt Değil, Akımdır

Günlük hayatta “yüksek watt” konuşulur ama tesisat açısından asıl belirleyici olan akımdır.
Yüksek güçlü cihazlar aynı hatta bağlandığında, kabloların taşıdığı akım artar. Akım arttıkça kablo ısınır, ısınan kablo ise görünmeyen ama çok tehlikeli bir süreci başlatır.

Sigortanın attığı an, aslında kablonun tehlikeli sıcaklığa yaklaşmasının önüne geçilen andır.

 

Otomatik Sigortalar Neden Bazen Geç Atar?

Evlerde kullanılan otomatik sigortalar iki temel durumu izler:

• Ani ve çok yüksek akım (kısa devre)
• Uzun süreli aşırı yük

Yılbaşında yaşananların büyük bölümü ikinci gruptur. Yani sigorta hemen değil, kablo ısındıkça atar. Bu da “durduk yere attı” algısını oluşturur.

Oysa sigorta görevini yapmıştır.

 

Çoklu Prizler ve Uzatma Kabloları: Sessiz Risk

Yılbaşı gecelerinde en sık yapılan hatalardan biri, çoklu prizlere aşırı yük bindirmektir.
Bir uzatma kablosuna ısıtıcı, ışıklar ve adaptörler bağlandığında, priz içindeki iletkenler yavaş yavaş ısınır.

Tehlikeli olan şudur:
Bu ısınma çoğu zaman sigorta atmadan gerçekleşir. Plastik yumuşar, izolasyon bozulur ve risk büyür.

 

Eski Tesisatlar Yılbaşı Yükünü Kaldıramaz

Özellikle eski binalarda:

• İnce kesitli kablolar
• Yetersiz topraklama
• Ortak nötr kullanımı
• Yanlış sigorta seçimi

gibi problemler sık görülür. Bu tür tesisatlarda sigorta atması çoğu zaman son savunma hattıdır.

 

Kaçak Akım Rölesi Atıyorsa Durup Düşünmek Gerekir

Kaçak akım rölesi yükten değil, can güvenliğinden sorumludur.
Yılbaşında nem, balkon ışıkları ve dış mekân süsleri bu rölenin daha sık devreye girmesine neden olabilir.

Bu röleyi iptal etmek ya da “idare etmek” ciddi riskler doğurur.

 

Yılbaşı Öncesi Yapılması Gereken Kontroller

Priz ve Fiş Kontrolü

• Priz ısınıyorsa kullanmayın
• Gevşek fişler kıvılcım üretir
• Yanık kokusu varsa o priz devre dışı kalmalı

Uzatma Kabloları

• Isıtıcı ve kettle uzatma kablosuna bağlanmamalı
• Kablo çalışırken ısınıyorsa uygun değildir
• Eski, sertleşmiş kablolar risklidir

Elektrik Panosu

• Sigorta değerleri kontrol edilmeli
• Kaçak akım rölesinin test düğmesine basılmalı
• Röle düşmüyorsa sorun vardır

Yılbaşı Işıkları

• Dış mekânda IP korumalı ürünler kullanılmalı
• Adaptör aşırı ısınıyorsa değiştirilmelidir

 

Yılbaşı Gecesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Yüksek güçlü cihazları aynı anda devreye almayın
• Isıtıcıyı tek başına prizde çalıştırın
• Çoklu prizlere güvenerek yük artırmayın
• Prizden gelen çıtırtı, sıcaklık ve titremeleri ciddiye alın

 

Sigorta Atarsa Ne Yapılmalı?

Panikle sigortayı hemen kaldırmak en yaygın hatadır.

1. Büyük cihazları kapatın
2. Uzatma kablolarını çıkarın
3. Sigortayı kaldırın
4. Cihazları tek tek devreye alın

Sigorta tekrar atıyorsa, sorun sistematiktir.

 

Uzun Vadede En Doğru Yaklaşım

• Kaçak akım rölesi olmayan eve mutlaka takılmalı
• Mutfak ve salon için ayrı hatlar düşünülmeli
• Eski prizler yenilenmeli
• Kaliteli kablo ve çoklu priz kullanılmalı

Bunlar masraf değil, risk azaltma yatırımıdır.

 

Sonuç olarak sigorta atması can sıkar ama çoğu zaman bir arıza değil, bir uyarıdır. Elektrik sistemi konuşmaz, mesaj atmaz; sadece ya çalışır ya durur.

Yılbaşında ışıkların bir anlığına sönmesi moral bozucu olabilir ama asıl önemli olan, o ışıkların güvenli bir şekilde tekrar yanabilmesidir.

 Yazan: Anıl GÜL